آرباباخبر

دشمن و جنگ نرم

با پیشرفت فن آوری های اطلاعاتی و ظاهر شدن تجهیزات ارتباطی ، جنگ های امروزی وارد مرحله جدیدی شده اند و همین باعث شده است ، واژه جنگ نرم بیشتر از همیشه سر زبان ها بیفتد.

به گزارش آرباباخبر، با پیشرفت فن آوری های اطلاعاتی و ظاهر شدن تجهیزات ارتباطی ، جنگ های امروزی وارد مرحله جدیدی شده اند و همین باعث شده است ، واژه جنگ نرم بیشتر از همیشه سر زبان ها بیفتد.

تا سال 1945 اغلب جنگ ها جنگ سخت بود ، جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم ، تکیه این نوع جنگ ها بر تسلیحات و سخت افزارهای نظامی بود ، جهان که پس از جنگ جهانی دوم دو قطبی شد و به بلوک شرق و بلوک غرب تقسیم شد ، دور تازه ای از رقابت ها بین آمریکا و شوروی آغاز شد که به جنگ سرد مشهور شد.

جنگ سرد ، ترکیبی از جنگ سخت و نرم بود که طی آن دو ابرقدرت در عین تهدیدهای سخت ، از رویارویی مستقیم با همدیگر ، پرهیز می کردند.

با فرو پاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 و پایان جنگ سرد ، کارشناسان بخش جنگ آمریکا دریافتند که با تجربه 2 جنگ جهانی و دوران جنگ سرد می توان :

1. با هزینه کمتر
2. بدون دخالت مستقیم در سایر کشورها به اهداف سیاسی ، امنیتی و اقتصادی خود دست یافت و این مقوله در قاموس و فرهنگ سیاسی ، به جنگ نرم شهرت یافت و تا به حال ابعاد گسترده ای گرفته است و به لحاظ فکری و عملی توسط آمریکایی ها پیشرفت زیادی کرده است.

جنگ نرم از گذشته های دور در قالب جنگ روانی وجود داشت ولی پس از فروپاشی شوروی ، وارد فاز عملیاتی شد. این نوع جنگ متکی بر تهدید نرم و قدرت نرم فرهنگی و اجتماعی است.

آمریکایی ها تاکنون با استفاده از این نوع جنگ توانسته اند چندین رژیم سیاسی در جهان را تغییر دهند. انقلاب های رنگی در کشورهای بلوک شرق و شوروی سابق ، همچون لهستان ، گرجستان ، چک و اسلواکی و قرقیزستان و اکراین و تاجیکستان ، از مصادیق عینی جنگ نرم است.

در این انقلاب ها و دگرگونی ها :

1- از ابزار خشونت استفاده نمی شود.

2- انقلاب و دگرگونی با تکیه بر قدرت نرم و ابزار رسانه صورت می گیرد.

3- تغییر در ارزش ها صورت می گیرد.

4- الگوهای رفتاری عوض می شوند.

5- از رژیم های حاکم مشروعیت زدایی کرده و از طریق جنبش های مردمی و ایجاد بی ثباتی سیاسی ، قدرت سیاسی جابجا می شود.

امروزه با توجه به شبکه های اطلاعاتی و ابزارهای ارتباطی همچون رادیو و تلویزیون ، روزنامه ها ، شبکه های ماهواره ای ، شبکه اینترنت و سینما و ... جنگ نرم ابعاد گسترده تری پیدا کرده است و همین ایجاب می کند که با جنگ نرم ، شیوه های آن ، ابزارها و راه های مقابله با آن ، ضرورتاً آشنایی پیدا کنیم.

در ایران واژه جنگ نرم بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 ، وارد مباحث سیاسی و اجتماعی گردید. استفاده از قدرت جنگ نرم و ایجاد تغییرات از طریق مسالمت آمیز و بکارگیری شیوه های نوین دخالت بیگانگان در امور داخلی سبب شد تا مقام معظم رهبری در سخنان متعددی همگان را بر لزوم آمادگی در برابر این هجوم جدید جنگی دشمن فراخواندند.

ایشان در حوزه دانشگاه ، دانشجویان را افسران و اساتید دانشگاه را فرماندهان عرصه جنگ نرم نامیدند.

 

مفهوم جنگ نرم :

جنگ نرم در تعریف در مقابل جنگ سخت قرار می گیرد، برای تعریف جنگ نرم در بین کارشناسان اتفاق نظر وجود ندارد.

جان کالینز از تئوریسین های دانشگاه ملی جنگ آمریکا جنگ نرم را این چنین تعریف می کند:

« استفاده طراحی شده از تبلیغات و ابزارهای مربوط به آن ، برای نفوذ در مختصات فکری دشمن ، با توسل به شیوه هایی که موجب پیشرفت مقاصد امنیت ملی اجرا کننده می شود. »

ارتش ایالات متحده آمریکا جنگ نرم را این چنین تعریف می کند:

« استفاده دقیق و طراحی شده از تبلیغات و دیگر اعمالی است برای تاثیر گذاری بر عقاید ، احساسات ، تمایلات و رفتار دشمن ، گروه های بی طرف و گروه های دوست ، جهت دستیابی به مقاصد و اهداف مورد نظر.»

در این بین جوزف نای پژوهشگر برجسته آمریکایی در سال 2004 مهمترین کتاب حوزه جنگ نرم را تحت عنوان « قدرت نرم ، ابزاری برای موفقیت در سیاست جهانی» منتشر کرد و خودش به عنوان یکی از تئوریسین های این حوزه شهرت جهانی دارد.

 جنگ نرم را می توان ، اقدام نرم ، اقدام روانی ، تبلیغات رسانه ای که جامعه را هدف گرفته و بدون درگیری و بدون استفاده از زور و اجبار ، به انفعال و شکست وا می دارد.

جنگ روانی ، جنگ سفید ، جنگ رسانه ای ، عملیات روانی ، براندازی نرم ، انقلاب نرم ، انقلاب مخملی ، انقلاب رنگی از مصادیق و اشکال جنگ نرم است.

« سان تزو » استراتژیست چینی اولین کسی است که در این مقوله کار کرده است ، او در کتاب هنر جنگ چنین می گوید:

« می شود جنگید، امام مهمترین کار این است که بتوان بدون جنگ ، پیروزی را به دست آورد ، باید به استراتژی و روحیه رقیب حمله کرد ، به گونه ای که طرف بپذیرد که شکست خواهد خورد ، اگر کسی در ذهنش قبول کند که شکست می خورد ، حتما در دنیای واقع هم شکست خواهد خورد ، زیرا آن چه که فرد را به مقوامت ترغیب می کند ، روحیه است.»

جنگ روانی از مصادیق جنگ نرم است. این نوع جنگ پیشینه بسیار طولانی دارد. جنگ روانی عبارت است از ترفندها و شیوه هایی که برای تحت تاثیر قراردادن طرف مقابل ، مورد استفاده قرار می گیرد. این اصطلاح در جنگ جهانی دوم در آمریکا و اروپا بسیار رواج یافت.

« فولر» مورخ و تحلیلگر نظامی انگلیسی ، اولین کسی بود که در سال 1920 اصطلاح جنگ روانی را به کار برد. آن زمان زیاد به آن توجه نشد و در سال 1940 با درج این عنوان در یک روزنامه آمریکایی و مقاله ای به نام جنگ روانی و چگونگی راه اندازی آن ، جلب توجه کرد.

جنگ روانی چیست؟

مجموعه اقدامات یک کشور برای اثر گذاری بر نفوذ عقاید و رفتار دولت ها و مردم خارجی در جهت مطلوب ، که با ابزارهای غیر از ابزار نظامی ، سیاسی و اقتصادی صورت می گیرد.

تبلیغات جزء اساسی و اصلی جنگ روانی است . آیزنهاور- رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی معروف خود در سال 1952 چنین گفته است : جنگ روانی یعنی نبرد برای دستیابی به افکار مردم و اراده ی آنها و باید استراتژی ایالات متحده آمریکا بر این اساس شکل گیرد.

اولین محک و تجربه عملی آمریکا در جنگ روانی ، « پروژه نبرد حقیقت » در سال 1950 در کشور کره بود.   

ناتوی فرهنگی

بعد از پایان جنگ سرد و حذف تهدیدات نظامی شوروی که هدف اصلی شکل گیری ناتو بود ، بسیاری از آگاهان حیات ناتو را غیر ضروری دانستند. اما از آن جا که سیاست خارجی آمریکا براساس یک دشمن و تهدید خارجی استوار است، با بیان جنگ تمدن ها و آشفته کردن فضا ، نه تنها استمرار ناتو را ضروری دانست ، بلکه با توجه به تقابل با جهان اسلام و بیداری اسلامی ، طبق معمول غرب ، سازمانی را در حوزه فرهنگی ایجاد کرد که به تعبیر مقام معطم رهبری ، ناتوی فرهنگی نام گرفت.

به تعبیر مقام معظم رهبری ، ناتوی فرهنگی ، برای نابودی هویت ملی جوامع بشری و تحقق اهداف پلید دول استعماری شکل گرفت تا با استفاده از امکانات زنجیره ای متنوع و بسیار گسترده رسانه ای ، تحولات سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشورها و ملت را به دست بگیرند. ناتوی فرهنگی ، رسانه ها و ابزارهای ارتباطی را به عنوان یک سرباز نگاه می کند.

جنگ نرم امروزی ، موثرترین ، کارآمدترین ، کم هزینه ترین و در عین حال خطرناک ترین و پیچیده ترین نوع جنگ علیه امنیت ملی یک کشور است ، چون می توان با کمترین هزینه و بدون جنگ سخت ، پیرو شد.

جنگ نرم ، عزم و اراده ملی را از بین می برد ، مقاومت و دفاع از آرمان ها و سیاست های نظام را ، تضعیف می کند و در نتیجه فروپاشی روانی یک ملت می تواند ، مقدمه ای برای فروپاشی سیاسی ، امنیتی و ساختارهای آن باشد. ارائه طرح خاورمیانه بزرگ و بهره برداری از خیزش مردمی در جهان عرب و بهره برداری از آن ، از جمله مقاصد و نقشه های دول سلطه گر با استفاده از جنگ نرم بوده است.

اهداف جنگ نرم:

1- استحاله فرهنگی: تاثیر گذاری بر افکار عمومی جامعه و خبر و اطلاع رسانی هدفمند و کنترل شده از طرف دول سلطه برای پیشبرد اهداف خود.

2- استحاله سیاسی: دول استعماری با این روش در صدد ناکارآمد جلوه دادن نظام هستند و هدف آنها تخریب و سیاه نمایی ارکان آن نظام می باشد.

3- ترویج روحیه یاس و ناامیدیبه جاری نظاط اجتماعی و حاساسی بالندگی از پیشرفت های کشور.

4- ایجاد رعب و وحشت از مسائلی همچون فقر ، جنگ ، قدرت خارجی و پس از آن دعوت به تسایم شدن از راه پخش شایعات و ایجاد جو بی اعتمادی و ناامنی روانی در کشور.

5- اختلاف افکنی در صفوف مردم و برانگیختن اختلاف در بین مقام های نظامی و سیاسی کشور مورد نظر در راستای تجزیه سیاسی کشور.

تفاوت های جنگ نرم و سخت:

1- روش های اعمال تهدیدهای خشن و سخت در جنگ سخت ، زور و اجبار و تصرف و اشغال است ، ولی در جنگ نرم القاء و اقناع و سلب هویت فرهنگی است.

2- تهدیدها در جنگ سخت ، عینی ، واقعی ، ملموس و محسوس است ، ولی در جنگ نرم پیچیده و محصول پردازش ذهنی نخبگان است.

3- حوزه تهدید جنگ سخت ، امنیتی و نظامی است ولی در جنگ نرم اجتماعی ، رهنگی و در حوزه سیاسی است.

4- تهدیدها در جنگ سخت ، محسوس و همراه با واکنش برانگیختن است ، ولی در جنگ نرم ، ماهیت غیر عینی و غیر محسوس و فاقد عکس العمل است و تاثیر آن تدریجی است.

5- هدف غایی هر دو جنگ سخت و نرم ، تغییر کامل نظام سیاسی یک کشور است.

6- بی تفلوت نشان دادن نسل جوان به مسایل کشور ، منطقه و جهان.

7- تبلیغات سیاه با هدف براندازی و آشوب از راه شایعه پراکنی و جو سازی و ....

8- تلاش برای بحرانی و حاد نشان دادن اوضاع کشور از راه ارائه اخبار نادرست و تحلیل های نادرست.

9- تقویت نارضایتی ملت به دلیل مسایل مذهبی ، قومی ، سیاسی ، اجتماعی و فراهم کردن زمینه تجزیه کشور.

شیوه ها و تاکتیک های جنگ نرم:

مخاطب اصلی جنگ نرم ذهن ها و باورهای مخاطبان است. بنابراین جنگ نرم سعی می کند ، با شیوه ها و تاکتیک های مختلف سعی می کند ، این باورها را تغییر می دهد.

پاره ای از این شیوه ها :

1- شایعه : موثرترین ابزار جنگ روانی است ، معمولا در فضایی تولید می شود که امکان دسترسی به اخبار و اطلاعات موثق نباشد. ترویج شایعه در فضایی که مردم تشنه اخبار هستند ، بسیار تاثیرگذار است.

2- حذف و سانسورک با حذف بخشی از خبر و انتشار بخشی دیگر و ایجاد سوال و ابهام ، زمینه ساز شایعه است.

3- خبر رسانی قطره ای: اطلاعات و اخبار در زمان های مختلف و به تعداد بسیار کم و به صورت سریالی ولی نامنظم در اختیار مخاطب قرار می گیرد تا مخاطب نسبت به پیام حساس شده و در یک سیکل زمانی آن را قبول کند.

4- کلی گویی: استفاده از مفاهیمی همچون: جهانی شدن ، دموکراسی ، آردی بیان ، حقوق بشر و .... که بدون تعریف و توجیه خاص بیان می شوند و در جهت اقناع افراد مورد توجه قرار می گیرد. این در حالی است که هیچ وقت مورد بررسی و کنکاش قرار نمی گیرد که این مفاهیم چیست ؟چه شرایطی دارد؟ و....

5- دروغ بزرگ: تاکتیکی قدیمی برای مرعوب کردن و فریب ذهن حریف و گفته شده است که دروغ هرچه بزرگتر باشد ، باور آن آسان تر است.

6- ارائه پیشگویی های فاجعه آمیز: با استفاده از آمارهای ساختگی ، کلی گویی و ... به ارائه پیشگویی های مصیبت بار می پردازند و بدین وسیله حساسیت مخاطب برانگیخته خواهد شد.

7- مبالغه : با اغراق و بزرگ نمایی یک موضوع ، سعی در اثبات آن به عنوان یک واقعیت را دارند. غربی ها همواره با مبالغه در مورد دستاورهای تکنولوژیکی خود و اغراق در ناکامی کشورهای اسلامی و جهان اسلام در تضعیف روحیه مسلمانان در مقابل غرب می کوشند.

8- ترور شخصیت : در جنگ نرم ترور فیزیکی جای خود را به ترور شخصیت می دهد. با ابزارهایی همچون بزرگ نمایی ، مبالغه و مغالطه ، فردی را ترور شخصیت می کنند و باعث افزایش نفرت عمومی و کاهش محبوبیت وی می شوند. ابزارهایی همچون طنز ، کاریکاتور ، شعر ، لطیفه و جوک ، کلیپ های کوتاه و .... از طریق اینترنت و تلفن همراه به ترور افراد موجه و معتبر نزد مردم می پردازند.

 اصول ها و روش های مقابله با جنگ نرم :

در جنگ سخت آن چه که مورد هدف قرار می گیرد ، جان انسان ها و تجهیزات و امکانات و زیر ساخت ها است و لی در جنگ نرم بیش از همه افکار عمومی مورد هدف قرار می گیرد بنابراینک

1- افکار عمومی داخلی و خارجی را نسبت به دروغ پردازی رسانه های خارجی آگاه کنیم.

2- با استفاده از منابع غنی و سرشار از حکمت همچون ، ایدئولوژی اسلامی ، قدرت و نفوذ رهبری ، حماسه آفرینی ها ، درجه بالای وفاداری ملت به حکومت از این منابع قدرت نرم به نفع خودمان استفاده کنیم.

3- افزایش فعالیت های فرهنگی و رسانه ای.

4- تحکیم معنویت و ارزش های دینی و اخلاقی در جامعه.

5- استفاده بهینه از رسانه های خودی جهت عملیات روانی متقابل.

6- پاسخگویی به نیازهای فکری و فرهنگی مردم.

7- استفاده از دیپلماسی عمومی و تحکیم وحدت و همگرایی ملی. 

هیوا فرخ نیا کارشناس مشارکت های مردمی و امور ایثارگران اداره آموزش و پرورش شهرستان بانه

 

 

---

برچسب ها :

بانهجنگ نرمعملیات روانیاستحاله فرهنگی

---

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.